the-line-between-authenticity-and-instrumentality-is-ai-ruining-the-music-industry

Chân thành và công cụ: AI có đang phá hoại ngành công nghiệp âm nhạc không?

"AI tạo nhạc có phải là âm nhạc 'thực sự' không?" Câu hỏi này vượt lên trên một cuộc tranh luận công nghệ đơn thuần, dẫn đến những thắc mắc then chốt về lý do tại sao chúng ta yêu âm nhạc và điều gì khiến chúng ta cảm động. Tôi coi chủ đề này là sự tiếp nối của cuộc tranh luận lâu dài về việc coi trọng "độ hoàn thiện của sản phẩm" hay "sự chân thực của quá trình" hơn. Bài diễn thuyết TED Talk của Dustin Ballard trên sân khấu TED2025 mang đến cái nhìn vui nhộn nhưng sắc sảo về câu hỏi phức tạp này. Có lẽ bạn cũng từng cảm thấy sự hứng thú và bất an lạ kỳ khi nghe một bài hát cover hấp dẫn do AI tạo ra.

Mục lục

Blues giả và cảm xúc thật
AI không phải là bản sao mà là nhạc cụ
Ba câu hỏi: Lừa dối, Ý định, và Tác động
Từ máy quay đĩa đến AI: Sáng tạo tăng lên

1. Cảm xúc giả mạo và cảm xúc thật

Nếu câu chuyện khiến chúng ta cảm động là giả, thì cảm xúc đó sẽ ra sao?

Bài thuyết trình bắt đầu với câu chuyện bí mật rằng bài hát nổi tiếng 'Starman' của David Bowie thực ra được lấy cảm hứng từ một bài hát blues bị lãng quên từ năm 1937. Khán giả cảm động với câu chuyện có vẻ hợp lý và gật đầu đồng ý. Nhưng ngay sau đó, diễn giả Dustin Ballard tiết lộ rằng toàn bộ câu chuyện là hư cấu do AI sáng tạo ra 100%. Cú đảo ngược thông minh này chỉ ra rõ rằng chúng ta không tiêu thụ âm nhạc chỉ như một tập hợp các âm thanh, mà còn theo 'bối cảnh' và 'câu chuyện' phía sau.

Sự tương phản tinh tế của cảm giác bị phản bội hoặc thú vị khi sự thật được tiết lộ khiến chúng ta tự hỏi bản chất của 'sự chân thực' là gì. Việc chúng ta thực sự cảm động trước một câu chuyện giả do AI tạo ra cho thấy công nghệ có thể bắt chước tinh tế lĩnh vực cảm xúc. Nhưng đồng thời, điều này cũng chứng minh một cách nghịch lý rằng cảm động ấy phụ thuộc mạnh mẽ vào bối cảnh 'sự thật' như thế nào.

2. AI là công cụ, không phải sao chép

Bạn có thể nghĩ "Đó chỉ là bắt chước thôi mà".

Khán phòng ngay sau đó trở thành sân khấu của sự hỗn loạn khi giọng hát của ca sĩ nhạc đồng quê lạ lẫm vang lên trên nền nhạc hip-hop quen thuộc. Đó là bản cover bài 'In Da Club' của rapper 50 Cent bằng giọng AI của huyền thoại nhạc đồng quê Conway Twitty. Diễn giả Ballard trình bày ví dụ từ kênh YouTube của mình 'There I Ruined It' There I Ruined It, và mô tả công việc này không chỉ là 'sao chép' mà còn là việc sử dụng 'công cụ sáng tạo'. Ông hát hướng dẫn với giọng của mình trên nền nhạc ban nhạc thực, rồi truyền nó qua mô hình giọng AI như một 'nhạc cụ' mới để tạo ra sản phẩm.

Điều này cho thấy AI có thể trở thành công cụ mạnh mẽ để hiện thực hóa ý tưởng sáng tạo của con người. Giống như bài hát liệt kê danh sách thực phẩm theo phong cách Red Hot Chili Peppers, AI vận hành dựa trên kế hoạch và biểu diễn độc đáo của con người. Cũng có thể tưởng tượng khi âm nhạc với nét riêng biệt như K-Pop hay trot của Hàn Quốc gặp công nghệ AI. Đây có thể là một hình thức 'bắt chước giọng số' phức tạp và linh hoạt hơn, kế thừa từ những nghệ sĩ ảo như Gorillaz hay Hatsune Miku.

"Tôi nghĩ rằng nhiều nghệ sĩ... đang tìm ra cách thực sự để sử dụng AI nhằm tăng cường sự sáng tạo." — Dustin Ballard, Bài thuyết trình TED2025 gốc

3. Ba câu hỏi: Lừa dối, Ý định, và Ảnh hưởng

Tuy nhiên, công nghệ càng mạnh mẽ, thì sự suy ngẫm về trách nhiệm cũng phải trở nên sâu sắc hơn.

Cảnh thảo luận về âm nhạc do AI tạo ra tại buổi điều trần Quốc hội Mỹ cho thấy công nghệ này đã vượt qua một trò chơi đơn giản. Dân biểu Matt Gaetz đã phát biểu rằng "Không nên để robot có quyền tự do ngôn luận (Robots should not be subject to free speech)". Như vậy, vị trí pháp lý và đạo đức của các sáng tạo AI vẫn còn nằm trong sự mơ hồ cần có sự đồng thuận xã hội.

Trong sự hỗn loạn này, Ballard đưa ra ba tiêu chuẩn đạo đức rõ ràng mà những người sáng tạo nên tự hỏi mình. Đó là đề xuất sử dụng công nghệ mà không quên trách nhiệm của con người.

Lừa dối? (Có ý lừa dối khán giả không?): Có minh bạch về việc sáng tạo được tạo ra bởi AI và không sử dụng để lừa dối khán giả.
Ý định nghệ thuật? (Có ý định nghệ thuật không?): Không chỉ đơn giản sử dụng thuật toán để sản xuất hàng loạt clickbait mà còn có ý định độc đáo để biểu hiện sáng tạo.
Điều này ảnh hưởng đến nhạc sĩ như thế nào? (Có ảnh hưởng gì đến các nhạc sĩ không?): Có đủ xem xét quyền của tác giả gốc và đồng nghiệp nhạc sĩ, cũng như tác động kinh tế đến họ.

4. Từ máy hát đến AI: Sự sáng tạo ngày càng gia tăng

Mọi công nghệ mới lúc đầu đều bị coi là 'giả' hoặc 'đe dọa'.

Hãy tưởng tượng cảnh nhạc sĩ John Philip Sousa than thở khi nhìn thấy máy hát vào năm 1906. Ông chỉ trích mạnh mẽ máy hát như một 'hệ thống toán học' thay thế tâm hồn và kỹ năng của con người. Nhưng trớ trêu thay, máy hát đã phổ biến âm nhạc và mở ra một ngành công nghiệp đĩa nhạc mới. Giống như synthesizer và autotune, sự kháng cự và tranh cãi về công nghệ đã luôn lặp lại trong lịch sử âm nhạc.

Điều quan trọng là AI không 'phá hủy' âm nhạc mà có thể được sử dụng theo hướng 'tăng cường' sự sáng tạo của con người. Phản ứng tích cực của các nghệ sĩ như Snoop Dogg hay Ed Sheeran khi đón nhận và chia sẻ tác phẩm parody của Ballard chứng minh điều đó. AI là một công cụ parody phá cách, đồng thời là nhạc cụ sáng tạo mới.

Bài giảng kết thúc bằng câu chuyện hài hước về phản ứng của vợ khi xem video parody Nickelback: "Đó là điều ngu ngốc nhất mà tôi từng xem", nhưng thái độ của ông vẫn luôn vui tươi. Câu hỏi ông đưa ra chưa bao giờ là nhẹ nhàng, nhưng thái độ của ông luôn vui vẻ. AI không làm hỏng âm nhạc. Thay vào đó, nó mở ra cánh cửa cho chúng ta, những người đã có trong tay công cụ mới, cùng tạo ra những âm thanh và phong cách còn chưa tưởng tượng được, và một câu chuyện âm nhạc táo bạo hơn và thú vị hơn.

Tóm tắt

AI âm nhạc đề cập đến việc tạo ra âm nhạc bằng cách sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để tự động hóa một phần hoặc toàn bộ quá trình sản xuất âm nhạc như sáng tác, phối khí, biểu diễn và tạo giọng hát. Nó có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như tạo bài hát mới chỉ từ một phần mô tả văn bản, chuyển đổi giai điệu hiện có thành một thể loại cụ thể, hoặc giả giọng của một ca sĩ nổi tiếng để hát một bài hát.

Trong bài diễn thuyết TED2025, Dustin Ballard cho rằng AI không đe dọa đến tính chân thực của âm nhạc mà thay vào đó có thể trở thành một 'nhạc cụ' khuếch đại sự sáng tạo. Ông đặt câu hỏi về tầm quan trọng của 'ngữ cảnh' thông qua giai thoại hư cấu về David Bowie và trình diễn sự phối khí sáng tạo qua kênh There I Ruined It của mình. Ballard đưa ra ba tiêu chí 'đánh lừa', 'ý định nghệ thuật', và 'tác động đến nhạc sĩ' nhằm sử dụng công nghệ một cách đạo đức và chia sẻ triển vọng lạc quan rằng AI sẽ hỗ trợ sự phát triển của âm nhạc mới qua bài diễn thuyết TED của mình.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

Việc tạo ra âm nhạc bằng AI có phải là bất hợp pháp không? Tự tạo ra âm nhạc bằng AI không vi phạm pháp luật, tuy nhiên vấn đề pháp lý có thể phát sinh nếu quyền tác giả của dữ liệu dùng trong quá trình học hay quyền hình ảnh của giọng nói tạo ra bị vi phạm.
AI tạo ra âm nhạc có được coi là nhạc 'thật' không? Theo bài diễn thuyết, việc âm nhạc của AI có phải là 'thật' hay không phụ thuộc vào ai, với mục đích gì và bằng cách nào nó được tạo ra. Khi được sử dụng như một công cụ chứa đựng ý định sáng tạo của con người, âm nhạc của AI có thể mang giá trị nghệ thuật đích thực.
AI âm nhạc được tạo ra như thế nào? AI âm nhạc có thể được tạo ra bằng cách viết nhạc từ văn bản, phối lại giai điệu hiện có, hoặc học giọng của một ca sĩ cụ thể để hát một bài hát.
Liệu trong tương lai người sáng tác sẽ bị AI thay thế không? AI có thể hỗ trợ trong quá trình sáng tác, nhưng vai trò của người sáng tác với những ý tưởng độc đáo và tầm nhìn nghệ thuật thì khó có thể bị thay thế dễ dàng. Thay vào đó, AI có thể mang đến cho các nhạc sĩ những công cụ sáng tạo mới.